چالشی جدید برای مسئله مالکیت معنوی حوزه کتاب در ایران
چندی پیش یک وب سایت ایرانی فروش و نشر کتاب های الکترونیکی تحت عنوان فیدیبو را اندازی شده است. مدیران این وب سایت مدعی شده اند که این سایت "اولین سامانه Multi-platform تولید و توزیع کتاب الکترونیک در خاور میانه است که مبتنی بر استانداردهای جهانی صنعت نشر و با رعایت کامل قانون جهانی کپی رایت طراحی و اجرا شده است"
حال چند سوال:
1) آیا فرهنگ استفاده و قوانین لازم برای پیاده سازی این گونه فعالیت ها در ایران وجود دارد؟
2) با پیشرفت روزافزون تمایل خوانندگان کتاب به سمت کتاب های الکترونیکی و وجود این چنین بسترهایی نویسندگان و ناشران چه تصمیمی را باید اتخاذ کنند؟
3) تکلیف حق التالیف پدیدآورندگان آثار چیست؟
4) براساس شعار جهانی شدن این وب سایت، آیا این اقدام سبب افزایش سهم ما در بازارهای جهانی خواهد شد یا اینکه تنها به ضرر مولفان ما تمام خواهد شد؟
بیشتر بخوانید:
یکی دیگر از دلایل رشد نکردن کتابهای الکترونیک در کشور نبود قانون کپی رایت است. در حال حاضر به دلیل اجرا نشدن قانون کپی رایت، مؤسسات قانونی نشر کتاب الکترونیکی که بسیار هم محدود هستند با کتابهایی به رقابت میپردازند که بدون اجازه ناشر و مؤلف به صورت رایگان توسط سایتهای مختلف منتشر میشوند. ناشران قانونی کتاب الکترونیک با کتابهای مجانی رقابت میکنند که کیفیت ندارد و به دلیل نبود فرهنگسازی و شناخت نداشتن از کتاب الکترونیکی واقعی، مردم نیز نمیدانند که این کتابهای غیرقانونی بیکیفیت هستند، چرا که تجربهای از کتابهای استاندارد الکترونیک نداشتهاند.
رفع مشکل قانونگذاری در این عرصه یک پروسه طولانی مدت خواهد داشت و حل آن نیز نیازمند پشتیبانی صنف و کمک ارگانهایی مانند وزارت ارشاد یا مراکزی مانند رسانههای دیجیتال است.
مشکل رشد کند کتابالکترونیک در کشور علاوه بر نبود فرهنگ کتابخوانی در بین مردم، آشنایی نداشتن درست کاربران با کتابالکترونیک است. کتابالکترونیک در کشور فقط محدود به فایلهای پیدیاف و اسکن شده از نسخه اصلی کتابهای چاپی، شده است و این در حالی است که کتاب الکترونیک یعنی کاربران بتوانند هر کتابی را فارغ از اینکه از چه دستگاهی استفاده میکنند (تبلت، موبایل، رایانه و ...) مطالعه کنند. در واقع کتاب الکترونیک باید خودش را با مقتضیات نمایشگر دیجیتالی کاربران تنظیم کند و اجازه کارهایی مانند یادداشتبرداری در کتاب، تغییر فونت و... را به کاربرانش بدهد.
1) آیا فرهنگ استفاده و قوانین لازم برای پیاده سازی این گونه فعالیت ها در ایران وجود دارد؟
مسلما وجود ندارد، چه فرهنگش و چه قانونش و ضمن اینکه تامین امنیت همچین سایتی بسیار سخت است و فقط کافی است یکی از دوستان سایت رو مورد عنایات ویژه قرار بدن و سایت برود به دامنه های جنوبی رشته کوه البرز!!!
نبود حق کپی رایت و مالکیت معنوی یکی از مسائل مهم در حوزه نشر هستش. متاسفانه کسی در ایران مسائل حقوقی در این حوزه رو جدی نمی گیره، در نبود یک قانون مدون با ضمانت اجرا شدن اون هر روزه شاهد از بین رفتن حقوق نویسندگان هستیم .
فیدیبو اولین سایت توزیع کتاب الکترونیک در خاورمیانه نیست سایت های دیگری هم بوده اند که در این زمینه کاملا موفق نبوده اند.طرح چنین سایتی در ایران کار بسیار خوبی است اما قبل از اجرای آن باید قوانینی برای قرارداد با نویسندگان، حق تالیف آنان تعیین می کردند که باعث نگرانی و ناراحتی ناشران و نویسندگان نمی شدند،فروش کتاب در این سایت بدون قرارداد رسمی و دقیق با مولفان چه تفاوتی با دانلود رایگان و غیر قانونی در سایتهای غیر رسمی دارد باز به ضرر مولفان است و مشکلی حل نشده است.